جرایم بتن
در آئین نامه بتن ایران بند ( ۶-۵) ارزیابی و پذیرش بتن قید گردیده است ، اما باتوجه به اینکه درتهیه آئین نامه بتن ایران از آئین نامه های متفاوت کشورها استفاده شده است ، با شرایط کارگاه های ایران ، ضوابط آزمایشگاه ها در نحوه نمونه گیری ، بررسی بتنهای با مقاومت کم منطبق نیست .
چنانچه میدانیم در کارگاه های عمرانی ، بنا به خطای انسانی ، ماشین آلات ، مصالح متفاوت مصرفی ، شرایط اقلیمی و ... احتمال استفاده از بتنهای با مقاومت کم وجود دارد که در محدوده غیر قابل قبول (بند ۶-۵-۲-۲) قرارمیگیرد .
با توجه به هزینه مالی طرح و مدت زمان اجراء آن ، استفاده از بند ( ۶-۶ ) و بررسی بتن ها اقدامی علمی خوبی است اما عملی نیست . همچنین حفظ منابع ، محیط زیست و سرمایه های ملی کشور ایجاب مینماید که برای کارهای که خارج از مشخصات فنی ، محاسبات ، طراحی باشد ، تصمیم گیری علمی و عملی بگیریم . با توجه به اینکه کلیه مسئولین قبول دارند که مصالح ، آب ، سیمان موجود در مناطق مختلف ایران استاندارد نیستند ، لذا استفاده از استاندارد کشورهای پیشرفته و ترجمه آن برای آئین نامه ، به نظر میرسد جای سوال بیشتری داشته باشد از طرفی هیچ شخصی در کشور پیشرفته به فکر منابع ملی ما نیست . ما هم آرزو داریم که کشوری پیشرفته داشته باشیم و ضریب اطمینان در طرحهای عمرانی عددی نزدیک به یک باشد ،
در شرایط موجود پیشنهاد میشود که مقاومت بدست آمده از بتن در سه منطقه )منطقه تخفیف ، منطقه مشمول جریمه ، منطقه تخریب و بازسازی مجدد ) دقیقاً بسته به سازه مورد نظر بررسی و تصمیم گیری شود .
الف – منطقه تخفیف
با بررسی فرمولهای ارائه شده در بند ۶-۵-۲-۱ و ۶-۵-۲-۲ آئین نامه بتن و بند ۶-۵-۲-۳ مشخص میشود که به تشخیص طراح بدون بررسی بیشتر به مقدار ۵ الی ۶ درصد مقاومت فشاری بتن از نظر سازه قابل قبول تلقی میشود .
ب- منطقه مشمول جریمه
درمحاسبات هرسازه حداقل مقاومت فشاری بتن مورد نظر برای طراح بایستی مشخص بوده و در محاسبات منظور شود . با توجه به رده بندی بتن ، طراح میتواند برای جبران مشکلات اجرایی ، ضریب اطمینان یک رده بیشتر از رده محاسباتی درنقشه اجرایی قید نماید و استفاده از رده بیشتر توجیه اقتصادی ندارد . جریمه طبق فرمول وزارت راه بصورت زیر است .
R = مقدار ریالی جریمه
A = مقاومت مشخصه فشاری ابلاغی برای بتن
B = مقاومت متوسط سری نمونه ها
C = جریمه یا بهای عملیات خارج از مشخصات ، شامل کلیه اقلامی است که منجر به تهیه بتن میگردد . اعم از بتن ( شن ، ماسه ، سیمان و .... ) و هزینه های مربوط به بهاء میلگرد ، قالب بندی و غیره میباشد .
(( R = c * ( ۳ *( A-B )/ ۲ A
ج- منطقه تخریب و بازسازی مجدد
درمحاسبات سازه بصورت دستی یا کامپیوتری ، حداقل رده بتن توسط طراح اعمال ، ولی محاسبات نتیجه قابل قبول ارائه نمیگردد این رده بتن مرز تخریب بوده و مقاومت فشاری کمتر از آن برای بهره برداری ازسازه قابل قبول نیست . برای مثال :
اگر مقاومت سازه در طراحی C ۲۰ در نظر گرفته باشیم و بنا به مشکلات اجرایی و یا شرایط خاص منطقه ، از سیمان به عیار ۳۵۰ کیلوگرم بر مترمکعب استفاده کرده ایم ( C ۲۵ ) :
مقاومت تا ۷۵/۲۳ مگا پاسگال (با بررسی طراح ، مشمول تخفیف)
مقاومت ۲۵ تا ۲۰ مگا پاسگال ( مشمول جریم)
مقاومت کمتر از ۲۰ مگا پاسگال ( مشمول تخریب)
نمونه استوانه ای برحسب مگا پاسکال ۲۵ = ( ۲۰/۱ * ۲/۱۰ ( / ۳۰۶) کیلو گرم بر سانتیمترنمونه مکعبی
۲۵/۱ ضریب تبدیل از جدول آئین نامه بتن ایران در محدوده مقاومت در فرمول فوق استفاده میشود .
